Cukrzyca – przyczyny choroby

Cukrzyca to choroba związana z metabolizmem glukozy. Glukoza jest podstawowym materiałem energetycznym dla komórek organizmu. W przebiegu cukrzycy, transport glukozy z krwi do komórek jest utrudniony lub całkowicie zablokowany. Obecnie znanych jest kilka rodzajów cukrzycy. W zależności od przyczyny choroby możemy wyróżnić:

• cukrzycę typu 1.;
• cukrzycę typu LADA;
• cukrzycę typu 2.;
• cukrzycę typu MODY;
• utrwaloną cukrzycę noworodków;
• inne rodzaje cukrzycy.

Niedostateczny dopływ glukozy do komórek jest końcowym efektem patomechanizmu każdego rodzaju cukrzycy, jednak ich podłoże może być zupełnie różne.

Cukrzyca typu 1.

Cukrzyca typu 1. stanowi niewielki odsetek wszystkich typów cukrzycy. W przebiegu cukrzycy typu 1. główną rolę odgrywa proces autoagresji. Układ odpornościowy pacjenta z cukrzycą typu 1. produkuje przeciwciała atakujące komórki wyspy β trzustki, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny. Dzięki insulinie glukoza z pożywienia może być efektywnie wchłaniana do wnętrza komórek. Autoprzeciwciała powodują zniszczenie komórek trzustki, a w konsekwencji niedostateczną produkcję insuliny. Proces ten zwykle przebiega intensywnie od chwili narodzin oraz ujawnia się nagle. Objawy cukrzycy typu 1 obserwowane są głównie u dzieci. Przyczyny uruchomienia mechanizmu autoagresji i niszczenia wysp trzustkowych do dziś nie są do końca poznane, jednak zwraca się uwagę na uwarunkowanie genetyczne tego procesu. Cukrzyca typu 1. często współwystępuje z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym.

Cukrzyca typu LADA

Podobny mechanizm powstawania cukrzycy obserwuje się u pacjentów z cukrzycą typu LADA. W odróżnieniu od cukrzycy typu 1., cukrzyca LADA ujawnia się u osób dorosłych, a objawy pojawiają się stopniowo. Proces niszczenia komórek β trzustki wydaje się rozpoczynać w późniejszym wieku. Objawy pojawiają się stopniowo, a nieprawidłową glikemię obserwuje się zwykle podczas rutynowych badań. Przyczyny cukrzycy typu LADA są więc zbliżone do patomechanizmu powstawania cukrzycy typu 1. Oba rodzaje łączy podłoże genetyczne oraz postępujący, nieodwracalny proces niszczenia komórek trzustki produkujących insulinę, a w konsekwencji brak insuliny.

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2. dotyczy głównie osób dorosłych, choć w ostatnich latach obserwowane jest niepokojące zjawisko występowania tego rodzaju cukrzycy również u dzieci. Cukrzycę typu 2 charakteryzuje występowanie insulinooporności. Proces ten charakteryzuje upośledzone wchłanianie glukozy do komórek wskutek nieprawidłowego działania insuliny. Zjawisko to często powstaje w wyniku hormonalnej aktywności tkanki tłuszczowej, a więc w szczególności u osób otyłych. U chorych z cukrzycą typu 2. wydzielanie insuliny początkowo jest prawidłowe.  Wysokie stężenia glukozy we krwi są kompensowane obfitym wyrzutem insuliny z trzustki. Insulina u osób z cukrzycą typu 2. jest wydzielana w bardzo wysokich dawkach, a jej działanie często jest przedłużone. Na tym etapie wyniki glikemii są prawidłowe. W wyniku postępowania choroby dochodzi do nadmiernego obciążenia trzustki i zmniejszenia produkcji insuliny. Na tym etapie we krwi można obserwować podwyższone stężenie glukozy.

Cukrzyca MODY

Dla cukrzycy typu MODY charakterystyczne jest wczesne występowanie objawów, podobnie jak w cukrzycy typu 1. Przyczyny tego rodzaju cukrzycy są jednak podobne jak w przypadku cukrzycy typu 2. Jest to choroba o podłożu genetycznym i zwykle ma łagodny przebieg. Za główną przyczynę cukrzycy typu mody uważa się upośledzenie wydzielania insuliny wywołane mutacją pojedynczych genów odpowiedzialnych za wydzielanie insuliny przez wyspy β trzustki.

Cukrzyca jest chorobą charakteryzującą się nieprawidłowym metabolizmem glukozy. Przyczyny cukrzycy mogą być różne i dzielą się na dwie zasadnicze grupy. Cukrzyca może powstawać wskutek mutacji genetycznych lub też nieprawidłowej zawartości tkanki tłuszczowej. W przypadku cukrzycy o podłożu genetycznym najprawdopodobniej wymagane będzie stosowanie endogennej insuliny, natomiast w przypadku cukrzycy z insulinoopornością wystarczająca może okazać się zmiana stylu życia.